Ο μεγάλος καραγκιοζοπαίχτης ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, 3-4 άλλοι, κανά-δύο τσικό, και πέραν αυτών το χάος,…

Ο μεγάλος καραγκιοζοπαίχτης ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, 3-4 άλλοι, κανά-δύο τσικό, και πέραν αυτών το χάος,…
Δυστυχώς στην Ελλάδα του 2012, και μετά από 180 τουλάχιστον χρόνια παρουσίας στον ελλαδικό χώρο η μεγάλη τέχνη του Θεάτρου Σκιών, απέμεινε, μόνο, με τον πολύ μεγάλο καραγκιοζοπαίχτη ΘΑΝΑΣΗ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟ, τον μεγαλύτερο τεχνίτη των τελευταίων 30 χρόνων, 3-4 άλλους μάχιμους καλούς καραγκιοζοπαίχτες, όπως ο εξαιρετικός Ηλίας Καρελλάς, νέος άνθρωπος, με σπουδές, με καλλιτεχνική φλέβα, και με σκηνοθετικές ικανότητες, που αν του παρουσιαστούν στην ζωή του οι ευκαιρίες , και τις αρπάξει, και δεν μείνει με κάποιους άλλους να τσακώνεται με τους συναδέλφους του, θα ανέβει πολύ ψηλά, και ο Πάνος Καπετανίδης, μάστορας στην αθηναική παράδοση του Καραγκιόζη, με πολύ καλά ανεβάσματα παραστάσεων, και ηγετική φυσιογνωμία στο πολύπαθο και ιστορικό Σωματείο Καραγκιοζοπαιχτών, όπου και καθοδηγεί νέους ανθρώπους, μακριά από ίντριγκες, και αγωνίζεται να διασώσει ότι μπορεί. Και πίσω από αυτούς ακολουθούν κανά-δυό πιτσιρικάδες, με ταλέντο, και διάθεση να μάθουν. Πέραν, δε , αυτών το χάος, με κάποιους μέτριους και ατάλαντους, και πολλούς απαράδεκτους και κάκιστους ψευδο-καραγκιοζοπαίχτες, που προσβάλλουν την τέχνη του Καραγκιόζη. Αποτυχημένοι πρώην ηθοποιοί που βρήκαν βιοποριστική διέξοδο, παιδιά κουλτουριάρηδων που παριστάνουν τους εκφραστές ενός λαικού θεάματος, και μάλιστα διοργανώνουν, τρομάρα τους …, και σεμινάρια εκμάθησης κατασκευής φιγούρας, σε παιδιά από την επαρχία, διακεκριμένοι ψεύτες που δηλώνουν δήθεν μαθητές παλιών δασκάλων, που είναι ζήτημα αν γνώρισαν, κλπ, κλπ.
Κάποιος όταν είχε κυκλοφορήσει το 2ο βιβλίο που έγραψα για τον Καραγκιόζη, (το 1ο ήταν στις εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ και έκανε 11 εκδόσεις, ο δε δεύτερο στις εκδόσεις Κοχλία ) , ήρθε με τρόπο ταμπούκικο και απρόσκλητος στο γραφείο μου ,( και φυσικά τον πέταξα έξω), να με απειλήσει ότι δήθεν είχα κλέψει ! ένα κείμενο του Χαρίδημου, ( τον οποίο παρεπιπτόντως γνώριζα 30 χρόνια, του είχα πάρει 3 συνεντεύξεις, και είχα στο αρχείο μου εκατοντάδες φωτογραφίες και κασέτες , που είχα τραβήξει και μαγνητοφωνήσει εγώ ο ίδιος !!!), ένας άλλος διαμαρτυρήθηκε γιατί δεν τον συμπεριέλαβα στις βιογραφίες 30 μεγάλων καραγκιοζοπαιχτών (που σήμερα δεν ζούν, δυστυχώς,…), ενώ δεν ήταν τίποτα άλλο παρά βοηθός καραγκιοζοπαίχτη, άσχετο σήμερα αν κάποιους τους βολεύει, να τον αναφέρουν , και να τον χρησιμοποιούν σαν δήθεν << μεγάλο μάστορα>>, και τέλος η κόρη του μεγάλου Π. Μιχόπουλου, με απείλησε ότι δήθεν έκλεψα από το αρχείο της μία φωτογραφία του πατέρα της !!!, ενώ …ήταν δική μου, και μία από τις εκατοντάδες που είχα τραβήξει με τον πατέρα της, εν ώρα παραστάσεως…, και την συγκεκριμένη φωτογραφία , της οποίας και είχα και το αρνητικό, εγώ την είχα δωρίσει στον πατέρα της !
Τώρα , για ποιο λόγο, τα γράφω όλα αυτά;
Πρώτον για να σταματήσει μια ακατάσχετη μπαρουφολογία, που ξανα-ξεκίνησε για την καταγωγή του Καραγκιόζη, και στην οποία και συμμετέχουν κυρίως αδαείς.
Η λέξη καραγκιόζης είναι φυσικά τουρκική, το ίδιο και η λέξη χατζη-αβάτης.
Η αρχική τεχνική των σκιών, είναι σίγουρα κινέζικη.
Αυτό όμως που παιζόταν και εξακολουθεί να παίζεται εδώ και 180 χρόνια, είναι ένα λαικό και ελληνικότατο θέατρο σκιών.
Λαικό γιατί παιζόταν καθημερινά για τον λαό, ενώ στην οθωμανική αυτοκρατορία παιζόταν κυρίως στην περίοδο του ραμαζανιού, και κυρίως στις αυλές των προυχόντων, ( δυστυχώς στην σημερινή Τουρκία σήμερα παίζεται κυρίως για λόγους τουριστικούς...).
Ελληνικό γιατί από τις βεβαιωμένες 253 διαφορετικές παραστάσεις του, που έχουν καταγραφεί, μόνο 4 είναι ίδιες ή μοιάζουν , με τις περίπου 42 αρχικές παραστάσεις του αντίστοιχου τουρκικού,( ακόμη και σήμερα την περίοδο του ραμαζανιού , μεγάλες τουρκικές εφημερίδες όπως η Χουριέτ, δημοσιεύουν διαλόγους μεταξύ Καραγκιόζ και Χατζηβάτ, αλλά αυτές δεν έχουν καμία φιλολογική αξία). Κλασσικό παράδειγμα η τουρκική παράσταση TERS EVLENME , που στα ελληνικά παίζεται σαν << ο γάμος του Μπαρμπαγιώργου>>, το SANLICAK , που παίζεται σαν << η κούνια>>, το CAZULAR , που παίζεται σαν << το μαγεμένο δέντρο>>, κλπ.
(Δεν δέχομαι από κανέναν αδαή να μου πεί το οτιδήποτε, γιατί αυτά που γράφω δεν τα μεταφέρω , έχοντας τα διαβάσει από κάπου αλλού, αλλά τα μετέφρασα μόνος μου, μετά από 2 χρόνια σπουδών της τουρκικής, και άλλα 2 της οθωμανικής γλώσσας, δηλαδή αυτής που γραφόταν με αραβική γραφή).
Τέλος όσον αφορά την τεχνική ουσιαστικά είναι 2 διαφορετικά, περίπου, θεάματα!
Στο ένα φερειπείν οι φιγούρες μπαίνουν και βγαίνουν από την ίδια διεύθυνση, στο άλλο το ελληνικό γυρίζουν !, διευκολύνοντας τους διαλόγους.
Στο ένα οι παραστάσεις παίζονται σε 2-μετρες σκηνές, στο άλλο , το ελληνικό, σε 4μετρες , 6μετρες, κλπ.
Στο ένα τα σκηνικά δεν αλλάζουν, στο άλλο, το ελληνικό αλλάζουν, και αυτόματα !
Στο ένα , το ρεπερτόριο περιλαμβάνει περίπου 15 διαφορετικούς χαρακτήρες και 2 τύπους έργων, με απουσία ηρωικών έργων, στο άλλο πάνω από 50 , με 6 τύπους, με κυρίαρχα τα ελληνικά ηρωικά έργα, 1821, 1940, αρχαιότητα, κλπ.
Θα μπορούσα να γράψω σελίδες ατέλειωτες για τις διαφορές, και αυτό όχι για να αποδείξω την υπεροχή του ενός θεάματος έναντι του άλλου, γιατί όπως είπα είναι διαφορετικά, άλλωστε τιμώ τον τουρκικό πολιτισμό, που κάποιοι σήμερα, δυστυχώς τον λοιδορούν, αλλά για να βοηθήσω να σταματήσει η μπαρουφολογία στην οποία κυρίως συμμετέχουν όσοι ψευτο-διανοούμενοι είδαν τον μετριότατο Σπαθάρη και τον ανέδειξαν, σε δήθεν εθνική φυσιογνωμία , την ίδια ώρα που μεγάλοι, πραγματικά μεγάλοι της τέχνης του ελληνικού Καραγκιόζη πέθαιναν στην ψάθα, λησμονημένοι, και πάμφτωχοι,…
Με χαρακτηριστικότερα δείγματα , τους πολύ μεγάλους καλλιτέχνες, ΟΡΕΣΤΗ , τον πολύ μεγάλο αυτόν πατρινό καραγκιοζοπαίχτη και σπουδαίο άνθρωπο, και τον εξαίρετο, τον απίστευτα λαικό και μεγάλο ΜΑΝΘΟ ΑΘΗΝΑΙΟ, που κάποιος άθλιος μετά τον θάνατο του, φρόντισε να του κατακλέψει τις φιγούρες και τα σκηνικά του, και δυστυχώς ακόμη να επέμβει κάποιος εισαγγελέας,…
Και τι να πώ , και για πιο παλιούς , τον ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΡΑ, τον ΝΙΟΝΙΟ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟ, τον ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΝΤΑΜΑΔΑΚΗ-ΚΑΡΕΚΛΑ, τον ΤΑΚΗ ΜΕΛΛΙΔΗ, τον ΒΑΣΙΛΑΡΟ, τον ΝΙΟΝΙΟ ΠΑΤΡΑ, κλπ,…
Ο δεύτερος λόγος που γράφω αυτό το σημείωμα, είναι για να τιμήσω τον τελευταίο πραγματικά μεγάλο της τέχνης του ελληνικού λαικού θεάτρου σκιών, που απέμεινε ζωντανός και μάχιμος στην Ελλάδα , του 2012.
Έναν πολύ μεγάλο καλλιτέχνη, τον μεγαλύτερο σίγουρα των τελευταίων 30 χρόνων, τουλάχιστον, που αν κανένας επιχειρούσε να ορίσει την πρώτη δεκάδα των μεγαλύτερων καραγκιοζοπαιχτών, όλων των εποχών, θα τον κατέτασσε με βεβαιότητα σε αυτήν.
Γνώρισα στην ζωή μου , περισσότερους από 70 καραγκιοζοπαίχτες. Άλλους καλούς, άλλους μέτριους. Κανένας δεν είχε την φοβερή, δαιμονική κίνηση του ΘΑΝΑΣΗ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ.
Κανένας δεν σκηνοθετούσε τα έργα του, με τέτοια μαεστρία, κανένας δεν προσέθετε φιγούρες και διαλόγους, αστεία και μουσική υπόκρουση, καινοτομίες και νεωτερισμούς , σαν τον ΘΑΝΑΣΗ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟ.
Τον πρωτο-άκουσα στις αρχές του ’70, και έκτοτε δεν έπαψε να με εντυπωσιάζει, παρ’ ότι πέρασαν 42 χρόνια, και ο ίδιος ξεπέρασε την ηλικία των 75 χρόνων, με την τεχνική και τις γνώσεις του, με την ασταμάτητη δουλειά του, με το πάθος που έχει για την διάσωση του Καραγκιόζη.
Ο αμερικανός κοινωνιολόγος Λιούις έγραψε πρόσφατα, ότι το πιο δύσκολο πράγμα, είναι να << ακούσεις έναν έλληνα , να λέει κάτι καλό , για έναν άλλο έλληνα πίσω από την πλάτη του>>.
Έτσι και για τον ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟ. Έτσι και για εμένα, έτσι, και πιθανά, και για εσάς .Η ζήλεια , η μοχθηρία, η αμετροέπεια, είναι πάντα κακοί οδηγοί, σε αυτόν τον ταλαίπωρο τόπο,…
Ένας ημιμαθής που γνώρισε στην ζωή του 2-3 καραγκιοζοπαίχτες, και παριστάνει τον καραγκιοζολόγο είπε κάποτε ότι δήθεν τρομάζει τα παιδιά επειδή , δήθεν, φωνάζει !
Ένας άλλος αδαής, ο οποίος όμως ερχόταν και ηχογραφούσε στην ζούλα τις παραστάσεις του !, ότι ο ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ είναι κυρίως έμπορος ! Δηλαδή θα προτιμούσε να πεθάνει και αυτός στην ψάθα, και όχι να πουλάει φιγουρίτσες και dvd, όπως με τρόπο ευφυή κάνει ο μεγάλος αυτός καλλιτέχνης, διαδίδοντας και με αυτόν τον τρόπο , το θέαμα, και τον πολιτισμό μας .
Ένας τρίτος, που κοροιδεύει τον κόσμο στην Θράκη παίζοντας απαράδεκτες παραστάσεις, του καταλόγισε ότι σε κάποιες παραστάσεις δεν παίζει ζωντανά, αλλά χρησιμοποιεί ηχογραφημένη την φωνή του, λες και ένας καλλιτέχνης, για να προστατεύσει την φωνή και την υγεία του δεν έχει το δικαίωμα, την στιγμή που είναι αόρατος από το κοινό , να το κάνει, από καιρό σε καιρό, την στιγμή που σκηνοθετεί και κινεί και ο ίδιος τις φιγούρες του,…
Και τέλος ένας άλλος αμετροεπής, δεν ντρέπεται, νέος άνθρωπος, να περνάει επίτηδες στην περιοχή που έχει τον μπερντέ του, αυτός ο μεγάλος καλλιτέχνης και δάσκαλος, και να κάνει διαφήμιση για τις μέτριες παραστάσεις που παίζει,…
Είναι όμως πολύ μεγάλος καλλιτέχνης ο ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ.
Και μουσείο ίδρυσε, την στιγμή που η πολιτεία αδιαφορεί, και το έργο παλαιότερων διέσωσε, και νέους καλλιτέχνες προωθεί, με πολύ σημαντικό τον γιό του ΚΩΣΤΑ, που έχει πάρει την δαιμονική κίνηση του πατέρα του, και την μεγαλοφυή οργάνωση των παραστάσεων, και προπάντων παίζει 2 φορές την εβδομάδα, τα Σάββατα στις 18,00 και στις 20,00 στην οδό Δωδεκανήσου στην Ανάκασα των Αγίων Αναργύρων, τηλ. 2102629046 , και τις Κυριακές στην Λαμπρινή, σε λαικές γειτονιές, και όχι στα σαλόνια των δήθεν...
Νάναι πάντα καλά, και να έχει την δύναμη που απαιτείται για να συνεχίσει να μας δίνει χαρά σε εμάς και στα παιδιά μας, που θέλουμε να τα γαλουχήσουμε στον ελληνικό και όχι στον αμερικάνικο, ή, στον γερμανικό πολιτισμό, στον ελληνικό πολιτισμό , μέρος του οποίου είναι αναμφίβολα η μεγάλη παράδοση του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟΥ ΣΚΙΩΝ.